Oskar Uayld (1854-1900) shoir, adib, dramaturg
sifatida ingliz adabiyotida yorqin iz qoldirgan
ijodkorlar jumlasidan. U ajoyib lirik sheʼrlar,
qator dostonlar, tarjimasi dramatik asarlar
muallifidir. O.Uaylʼdning hikoyalari va falsafiy
ertaklari ham mashhur. Eʼtiboringizga havola
qilinayotgan "Dorian Greyning portreti" romani ham
adibning shoh asarlari jumlasiga kiradi.
JAHON ADABIYoTI jurnali


Dorian Greyning
portreti
Roman
MUQADDIMA
Sanʼatkor — goʻzallik yaratuvchidir.
Sanʼat intiladigan maqsad — odamlarga oʻzini oshkor qilib,
ularning nazaridan sanʼatkorni yashirib qolishdir.
Munaqqid — goʻzallikdan olgan taassurotini yangi shaklga yoki
yangi vositalar bilan ifodalab berishga qodir odam.
Tanqidning oliy shakli ham, quyi shakli ham —
avtobiografiyaning turlaridan biridir.
Goʻzal narsadan illat topadigan odamlar aynigan odamlardir.
Biroq aynish ularni yoqimliroq qilib qoʻymaydi, albatta. Bu —
katta gunohdir.
Goʻzallikda uning yuksak maʼnosini koʻrishga qobil odamlar
madaniyatli odamlardir. Ularga umid bilan qarasa boʻladi.
Lekin eng asili va eng maʼquli — goʻzallikda faqat bir
narsani — chiroyliliknigina koʻra oladigan odamdir.
Axloqiy yoki axloqsiz kitoblar boʻlmaydi. Faqat yaxshi yozilgan
yoki yomon yozilgan kitoblargina boʻladi, xolos. Tamom-vassalom.
Oʻn toʻqqizinchi asrning Realizmga nafrati — oʻz turqini
koʻzguda koʻrib qolgan Kalibaning gʻazabidir.
Oʻn toʻqqizinchi asrning Romantizmga nafrati koʻzgudan oʻz
aksini topolmagan Kalibaning gʻazabidir.
Insonning maʼnaviy hayoti — sanʼatkor uchun ijodining
mavzularidan biri, xolos. Sanʼat axloqi esa — nomukammal
vositalarni mukammal qoʻllashdan iboratdir.
Sanʼatkor biror narsani isbot qilib berishga intilmaydi.
Hatto shak-shubha tugʻdirmaydigan haqiqatlarni ham isbot
qilib bersa boʻladi.
Sanʼatkor nasihatgoʻy emas. Agar sanʼatkor nasihatgoʻylikka
moyil boʻlsa, bu uslubda kechirib oʻlmaydigan
jimjimadorlikni tugʻdiradi.
Sanʼatkorga nosogʻlom tamoyillarni yopishtirib yurmang. Unga
istagan narsasini tasvirlashga erk berilgan.
Fikr va Soʻz sanʼatkor uchun sanʼat vositasidir. Illat va
fazilat — uning ijodi uchun materialdir.
Agar shakl haqida gapiriladigan boʻlsa, hamma sanʼatlarning
timsoli musikachining sanʼatidir. Tuygʻular haqida gap
ketadigan boʻlsa — aktyor sanʼatidir. Har qanday sanʼatda xam
yuzada yotadigan narsa va ramz bor.
Kimda-kim yuqoridagi narsadan qoniqmay chuqurroq kavlashga
ahd qilsa, qaltis ishga qoʻl urgan boʻladi.
Ramzning maʼnosini chakmoqchi boʻlgan ham qaltis ishga qoʻl
urgan boʻladi.
Mohiyatan, Sanʼat shunday bir koʻzgudirki, unda sira ham hayot
aks etmaydi, balki unga qaragan odamning aksigina
jilolanadi.